Hiperspermia u mężczyzn – jakie są objawy i jak je leczyć?

Hiperspermia to termin medyczny oznaczający nadmierne wydzielanie spermy podczas jednej ejakulacji. Jest to stosunkowo rzadkie zjawisko, znacznie częściej niż o hiperspermii mówi się o hipospermii czy aspermii, gdy objętość ejakulatu jest mniejsza niż określone normy.

Choć wydawać by się mogło, że skoro niższa objętość spermy może być bezpośrednią przyczyną męskiej niepłodności to hiperspermia powinna tę płodność poprawiać, nic bardziej mylnego. Zarówno mniejsza, jak i większa ilość ejakulatu może powodować problemy
z poczęciem dziecka.

Dzieje się tak, ponieważ większa ilość spermy nie przekłada się na zwiększoną liczbę plemników w ejakulacie. Tym samym ich koncentracja w nasieniu spada, co może, choć nie musi prowadzić do obniżonej płodności

Czym jest hiperspermia?

Aby mówić o hiperspermii, należy sięgnąć do norm Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), które wyznaczają prawidłowe wartości parametrów nasienia. Parametry te zmieniały się na przestrzeni lat. Obecnie obowiązujące normy to:

• objętość ejakulatu: >= 1,4 ml
• pH: >= 7,2
• liczebność plemników: >= 16 mln / ml lub >= 39 mln/ ejakulat
• żywotność plemników: >= 54% żywych plemników
• ruchliwość plemników: >= 30% plemników o ruchu postępowym
• morfologia plemników: >= 4% plemników o prawidłowej budowie

Choć pierwszy parametr, tj. objętość ejakulatu odnosi się przede wszystkim do minimalnej wartości, poniżej której mamy do czynienia z hipospermią lub aspermią istnieje także górna granica, powyżej której zaczyna się hiperspermia. To 6 ml, czyli nieco więcej niż mieści się na łyżeczce do herbaty.

Hiperspermia u mężczyzn oznacza, że ilość nasienia może przekraczać te wartości, osiągając nawet 7 mililitrów lub więcej. Na tę objętość składa się głównie płyn nasienny, czyli substancja zawierająca wodę, enzymy, witaminy, białka, minerały i inne substancje, które wspomagają plemniki w przetrwaniu i dotarciu do komórki jajowej. Tylko kilka procent ejakulatu stanowią plemniki.

Zwykle zaburzenie to dotyczy jedynie objętości nasienia, a nie ilości plemników w nim zawartych, ta wartość powinna więc mieścić się w normach wskazanych przez WHO. Jednak fakt, że ilość plemników nie rośnie proporcjonalnie do wzrostu objętości nasienia, sprawia, że

hiperspermia może prowadzić do problemów z płodnością. Dodatkowo u osób z tym zaburzeniem zdarza się, że badania wykazują również obniżoną jakość nasienia, np. związaną ze słabszą ruchliwością plemników.

Hiperspermia – przyczyny

Powody wystąpienia hiperspermii mogą być różne. Najczęstszym z nich jest długa wstrzemięźliwość seksualna.  U mężczyzn, którzy nie mają regularnych wytrysków, organizm może produkować większą ilość nasienia. Za hiperspermię mogą też być odpowiedzialne stany zapalne takich gruczołów jak: gruczoł krokowy, najądrza czy pęcherzyków nasiennych. Może się też zdarzyć, że przyczyn należy szukać w genach. Nieprawidłowości w rozmiarze pęcherzyków nasiennych mogą bowiem być skutkiem predyspozycji genetycznych.

Hiperspermia – objawy i diagnostyka

Głównym objawem hiperspermii jest oczywiście większa objętość nasienia podczas wytrysku. Jednak, aby ją zdiagnozować, niezbędne jest wykonanie badania nasienia. Jest to podstawowe badanie wykorzystywane w diagnostyce męskiej płodności. Seminogram lub spermiogram, bo tak się ono nazywa, polega na analizie ilości i koncentracji plemników, ich ruchliwości, budowy, żywotności, czasu upłynnienia ejakulatu, a także morfologii plemników.

Badanie to można wykonać np. w Klinice Leczenia Niepłodności Gyncentrum. Oddanie nasienia odbywa się w specjalnie przystosowanym do tego celu pokoju, w którym pacjent może przebywać wraz z partnerką. Nasienie do badania oddawane jest w wyniku masturbacji do pojemnika. Alternatywą dla mężczyzn, którzy mają problem z oddaniem nasienia poprzez masturbację w warunkach klinicznych jest prezerwatywa Male-FactorPak. W takim przypadku oddanie nasienia odbywa się w wyniku stosunku płciowego poza kliniką, a prezerwatywę należy dostarczyć do laboratorium zabezpieczoną zgodnie z instrukcją producenta, najpóźniej 30 min od ejakulacji w temperaturze ok. 37∞C.

Aby badanie było wiarygodne, należy się do niego odpowiednio przygotować. Przede wszystkim zachować wstrzemięźliwość seksualną na 3-5 dni przed oddaniem nasienia, nie pić w tym czasie alkoholu i nie stosować innych używek, ograniczyć palenie tytoniu i wysiłek fizyczny. Badania nie należy wykonywać w trakcie antybiotykoterapii.

Poza seminogramem w ramach diagnostyki może zostać wykonane także badanie USG jąder, najądrzy i powrózków nasiennych oraz biopsja jądra.

W większości przypadków mężczyźni z hiperspermią nie doświadczają żadnych dolegliwości zdrowotnych. Hiperspermia może być jednak skutkiem zapalenia gruczołu krokowego spowodowanego infekcją wirusową lub bakteryjną. Wtedy, oprócz nadmiernego wydzielania ejakulatu, do objawów toczącej się infekcji należy dodać uczucie dyskomfortu w okolicach podbrzusza, ból podczas wytrysku i zaburzenia erekcji.

Osoby z hiperspermią mogą również zauważyć pewne zmiany w życiu seksualnym. Ze względu na większą ilość nasienia proces ejakulacji może trwać dłużej. W niektórych przypadkach można zaobserwować także zmiany w konsystencji nasienia.

Jak leczyć hiperspermię?

W większości przypadków hiperspermia nie wymaga specjalistycznego leczenia, ponieważ stan ten zazwyczaj nie wpływa negatywnie na zdrowie.  Jeśli przyczyną jej wystąpienia jest wydłużona abstynencja seksualna, powrót do regularnego współżycia i regularne wytryski powinny sprawić, że problem ustąpi.

W przypadku, gdy hiperspermia jest spowodowana infekcją męskich gruczołów, niezbędne jest podjęcie leczenia, które doprowadzi do ustąpienia zakażenia. W zależności od postawionej diagnozy lekarz zaleci odpowiednią terapię farmakologiczną.

Jeżeli jednak po roku regularnego współżycia bez zabezpieczenia para nie może zajść w ciążę, warto udać się do kliniki leczenia niepłodności w celu wykonania badań diagnostycznych. Zdarza się, że z powodu hiperspermii niezbędne jest podjęcie leczenia niepłodności z wykorzystaniem procedur wspomaganego rozrodu, takich jak inseminacja domaciczna lub metoda in vitro. Podczas wizyty niepłodnościowej w Klinice Gyncentrum para może omówić dalsze kroki ze specjalistą.

Co się dzieje z nadmiarem spermy?

W przypadku mężczyzn z hiperspermią nadmiar spermy jest po prostu wydalany z organizmu podczas wytrysku. Nie ma żadnych dowodów na to, że organizm gromadzi nadmierną ilość spermy, co mogłoby prowadzić do problemów zdrowotnych.

Czy hiperspermia jest niebezpieczna?

Hiperspermia sama w sobie nie jest uważana za poważne zagrożenie dla zdrowia. Jest to zaburzenie, które w większości przypadków nie wymaga leczenia. Największym problemem związanym z hiperspermią może być jej wpływ na płodność. Dlatego mężczyźni, którzy doświadczają problemów z płodnością, a jednocześnie mają hiperspermię, powinni skonsultować się z lekarzem specjalistą, aby ocenić stan swojego zdrowia reprodukcyjnego.